Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Vinzent Czmok

 

 

  Cmentarz Hutniczy
pochówek potwierdzony

Vinzent  ...1836 – 6.12.1909

Emanuel  15.12.1837 – 13.06.1934

 

 
Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach
zbiór ikonograficzny – fotografie urzędników Huty
tak w sumie to nie ma 100% pewności, że to akurat Vinzent
 
Pracował w Hucie od 1867 roku. Z okazji jubileuszu czterdziestolecia dostał srebrny zegarek z łańcuszkiem.


OW nr 219 z 23.09.1907 r.
 

Książka adresowa z 1905 roku [3] podaje, że Czmok Vinzent, Modelltischler mieszkał przy Koloniestraße pod nr 29.

OW nr 280 z 7.12.1909 r.

 

 

Nagrobek nieistniejący

 

 

Emanuel  (15.12.1837 – 13.06.1934)

[5]
   

Urodził się 15 grudnia 1867 roku w Żernikach (KP Sankt Bartholomäus 184/1867), w rodzinie wytapiacza gliwickiej huty Josepha i jego żony Marianny z domu Pichura. Po szkole podstawowej ukończył szkołę realną przy ul. Górne Wały (Oberrealschule, obecnie V LO, a właściwie ZSO-11) i idąc w ślady ojca rozpoczął pracę w hucie. Następnie ukończył naukę w Szkole Maszynowej i Hutniczej (obecna tzw „Czerwona Chemia”), po której został starszym mistrzem hutniczym huty. W latach 1914–1924 był zatrudniony w Dyrekcji Górniczej w Zabrzu.

Po przejściu na emeryturę w 1924 roku mógł całkowicie poświęcić się pracy badawczej, której od młodości oddawał się z ogromnym zapałem. Szczególnie interesował się światem roślinnym. W tej dziedzinie był współpracownikiem wielkiego śląskiego badacza przyrodnika prof. dr Th. Schulte. E. Czmok badał florę hałd, badał problem roślin w obyczajach na Górnym Śląsku – rośliny w ogrodzie chłopskim, zioła lecznicze. Z innych dziedzin zasłużył się jako zbieracz pieśni żołnierskich, bajek, komedii ludowych, legend oraz badał zwyczaje i obyczaje wśród ludzi. Miał ogromne poważanie wśród ludzi. Jednym z jego największych celów była walka o ochronę przyrody.

W 1927 roku założył w Gliwicach Towarzystwo Krajoznawcze do którego od razu przystąpiło 70 osób w tym większość dyrektorów oraz nauczycieli szkół podstawowych i średnich. Należał do Komitetu Ochrony Przyrody Górnego Śląska. Żarliwie występował o rekultywację terenów zniszczonych przez przemysł. Od najmłodszych lat zbierał książki z interesującą go tematyką i doszedł pod koniec życia do sporej i wartościowej biblioteki. Gdy w ostatnich latach życia złożony chorobą nie mógł opuścić domu, poświęcił się pracy w ogródku, który stał się wzorcowym dla szkolnych wycieczek botanicznych. Opublikował dużą ilość artykułów w różnych czasopismach na Górnym Śląsku. Pisał zarówno w języku niemieckim jak i polskim. Swojej rodzinnej miejscowości poświęcił także kilka artykułów m.in. sagi o żernickim kowalu, o utopcu czy zatopionym młynie oraz „Was man sich in Oberschlesien von Karl Godulla erzählt” (Co ludzie na Górnym Śląsku opowiadają o Karolu Goduli) i „Festschrift zur Feier des 2. Bundesfestes des Oberschlesischen Arbiter Sangerbundes” (Księga pamiątkowa na uroczystość drugego zjazdu Górnośląskiego Robotniczego Związku Śpiewaków). Pisał o zwyczajach i obyczajach mieszkańców.

Emanuel Czmok ożeniony był z Anną Kucjas urodzoną 16 czerwca 1879 roku. Zmarł 13 czerwca 1934 roku, w wieku 67 lat. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym.

   

W czasie gdy pracował w gliwickiej hucie, mieszkał przy Koloniestraße nr 5 (Czmok Emanuel, Kgl Obermstr. [3] [4]).

Późniejsze źródła podają adres: ul. Piotra Skargi 5 (Dessauerstr.).

 urodziny córki Marie Angeliki


OW nr 54 z 6.03.1900 r.

   

OW nr 274 z 27.11.1920 r.


OW nr 26 z 2.02.1928 r.
   

 

 

Materiały źródłowe:

[1] Nietsche B.; Historia miasta Gliwice, przekł. S.Rosenbaum, Gliwice 2011

[2] Syniawa M.; Biograficzny słownik przyrodników śląskich. t. II; Katowice 2019

[3] Neues Adress- und Geschäfts-Handbuch von Gleiwitz und der Ortschaft Richtersdorf 1905

[4] Adreßbuch Gleiwitz 1913

[5] Oberschlesien im Bild nr 7/1928