Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Wilhelm August Dreßler

1.02.1811 25.09.1872

 

 


 fotografia w albumie zdjęć Wilhelma Beermanna znajdującym się w zbiorach Muzeum w Gliwicach

Wilhelm August Dreßler urodził się 1 lutego 1811 roku w Legnicy. Kształcił się w szkole handlowej w Berlinie na mistrza budowy młynów, a później pracował jako starszy mistrz rzemieślniczy w mieście Przybram (Czechy, Přibram). Później jako mistrz maszynowy pracował w Zawadzkim (Zawatzki) i Tarnowskich Górach. [1]

   

W 1841 roku August Dreßler został mianowany królewskim mistrzem maszynowym. Wykładał fizykę i budowę maszyn (dwie godziny tygodniowo) od sierpnia 1846 do końca 1850 w szkole górniczej (Bergschule) w Tarnowskich Górach. [2]

 

 


fotopolska.eu
w tym budynku uczył August Dressler
   

Tarnogórska szkoła górnicza założona została w 1803 r. z inicjatywy Rudolfa von Carnalla (1804–1874), który był jej dyrektorem do 1844 roku. Początkowo szkoła mieściła się w budynku Urzędu Górniczego. Znajdował się on przy Rynku w miejscu, gdzie potem wzniesiono ratusz. Od 1 kwietnia 1803 r. zajęcia szkolne przeniesiono na północną stronę Rynku do budynku przylegającego do kościoła ewangelickiego. Jednak już po dwóch latach zaprzestano użytkowania tego budynku i w kolejnych latach zajęcia odbywały się m. in. w mieszkaniach pracowników kopalni Fryderyk. Od 1839 roku lekcje prowadzono teraz w pomieszczeniu wynajętym od apteki „Pod Białym Aniołem“, znajdującej się przy Rynku. W latach 1855–1892 szkoła mieściła się w budynku przy ul. Gliwickiej 25, skąd następnie przeniesiona została do nowo wzniesionego gmachu przy ul. Karola Miarki.

   

W czasie kiedy uczył w szkole górniczej, mieszkał początkowo – jak wynikałoby z miejsca urodzenia syna Victora – przy kopalni Fryderyk w Tarnowskich Górach, a w latach 1847–1848 jest wymieniany jako właściciel tzw Dworku Goethego“. [3]

 

Dworek pochodzi z połowy XVIII wieku, pełnił funkcje mieszczańskiej lub szlacheckiej rezydencji, ale jego pierwszy właściciel jest nieznany. W XIX wieku został rozbudowany i przebudowany. Powszechnie używana nazwa budynku upamiętnia dwudniowy pobyt w nim Johanna Wolfganga von Goethego we wrześniu 1790 roku. W 1821 roku gościem dworku był Julian Ursyn Niemcewicz. [4]


google.pl/maps foto VII 2017
   

 August Dreßler należał do loży masońskiej. W latach 1834–1841 w Opolu do St.Joh.-Loge „Psyche”, a od 14 października 1841 roku do swojej śmierci 25 sierpnia 1872 roku do St.Joh.-Loge „Silberfels” zu Beuthen OS. [5] [6]

   

Kolejny przystanek to Zabrze i „Redenhütte”

Inwestorami huty byli Bockh, Silbergleit, Dreßler i Schlesinger. Pierwsze obiekty zakładu zostały wzniesione w latach pięćdziesiątych XIX wieku na terenie tzw Małego Zabrza, który należał wówczas do Powiatu Bytomskiego. Po raz pierwszy nazwa huty „Redenhütte” pojawia się w spisie hut „Zeit-Schrift fur das Berg-Hütten und Saunenwesen in der preussischen Staate” (A. Carnall, Berlin 1856). W opisie znajduje się informacja, że huta posiada dwa piece. Z tego też okresu pochodzi najstarszy zachowany plan huty. (MGW 101/761).

Na początku zbudowano dwa wielkie piece opalane koksem, puglingarnię, walcownię i koksownię systemu Apolda. W 1867 roku huta zatrudniała 511 pracowników. W 1870 roku do huty włączono pobliską fabrykę kotłów parowych Koetza oraz wybudowano halę walcowni blachy. [7]

[7]
   

Od października1858 roku do przejścia na emeryturę 1 stycznia 1869 roku, August Dreßler kierował warsztatem mechanicznym w Gliwicach. Był także członkiem Schlesische Bergwerks- und Hűtten-Actien-Gesellschaft „Vulkan”.

   
   

Rodzinę odnajdujemy w spisie mieszkańców z 1864 roku, pod adresem Kronprinzenstrasse (ul. Jagiellońska) nr 85. Te numery nie odpowiadają numerom dzisiejszym, więc odnalezienie domu może się nie udać.

Wg wspomnianego powyżej spisu, z Wilhelmem Dresslerem i jego żoną Marie geb. Krajewski (ur.1815), mieszkali:

Bertha ur. 1840

Ida ur. 1849

Minna ur. 1850 (20.10.1873 r. OW nr 127/1873 wyszła za mąż za Roberta Schindlera, inspektora hutniczego na Borsigwerk)

Clara ur. 1853

Emil ur. 1854

W spisie nie ujęto syna Victora Hugo urodzonego 31.01.1845 roku (KP Tarnowitz), prawdopodobnie był już „na swoim”.

W albumie fotografii Beermanna odnajdujemy też zdjęcie jego zięcia, ale nie wiadomo z którą z córek się ożenił. 

Wilhelm Dressler, syn Wilhelma i Marie Krajewski ożenił się z Jettel Wolff córką Salomona i Friederike Glaser; (Katowice-Kattowitz USC akt 13/1876). Trudno ustalić, czy to kolejny syn, czy inne z imion Emila.

   
 fotografie w albumie zdjęć Wilhelma Beermanna znajdującym się w zbiorach Muzeum w Gliwicach
   
 
Marie Dreßler geb. Krajewski

 Minna, Emil, Ida i Clara
   

Gutbesitzer Kalscher, zięć

Bertha (ur. 1840)
   

 Wilhelm August Dreßler zmarł 25 września 1872 roku w Gliwicach (OW nr 115 z dnia 1.10.1872 r.). Nie ma dowodów na to, że został pochowany na Cmentarzu Hutniczym, zwłaszcza, że istniał już wtedy Cmentarz Starokozielski, ale przypuszczam, że jako wyższego urzędnika Huty w dodatku zamieszkałego w pobliżu, pochowano go jednak tutaj.

   

Syn Wilhelma Dresslera i Marie geb. Krajewski. Urodził się 31 stycznia 1845 roku we Friedrichsgrube / Strzybnica (KP Tarnowitz 7/1845).

Związany był z zakładami Borsiga, był też członkiem loży masońskiej „Zur siegendem Wahrheit“ w Gliwicach (stopnie: I – 1880, II – 1881, III – 1883).


OW nr 150 z dnia 3.07.1891 r.
   

 

 

Wilhelm August Dreßler wurde am 1. Februar 1811 in Liegnitz (Legnica) geboren und starb am 25. September 1872 in Gleiwitz (Gliwice). Er absolvierte eine Ausbildung zum Mühlenbaumeister an der Handelshochschule Berlin. Zuerst arbeitete er als Handwerksmeister in der Stadt Přibram (deutsch Pribram, auch Przibram, eine Stadt in Tschechien), dann war er als Maschinenbaumeister in Zawatzki (Zawadzkie) und in Tarnowitz (Tarnowskie Góry) tätig. Von August 1846 bis Ende 1850 unterrichtete er Physik und Maschinenbau an der Bergschule in Tarnowitz (Tarnowskie Góry), wo er auch wohnte. Er wird als Besitzer des so genannten „Goethe-Hauses“ in den Jahren 1847 bis 1848 erwähnt.

Dann „gründete“ er zusammen mit den Herren Bockh, Silbergleit und Schlesinger die „Redenhütte“ in Zabrze. Von Oktober 1858 bis zu seiner Pensionierung am 1. Januar 1869 leitete August Dreßler die mechanische Werkstatt in Gliwice (Gleiwitz).

Er heiratete Marie geb. Krajewski, sie hatten vier Töchter und einen Sohn und wohnten in der Kronprinzenstraße 85 (Jagiellońska). August Dreßler war ein Freimaurer.

August Dreßler war Mitglied folgender Logen: der St.Joh.-Loge „Psyche“ in Oppeln (Opole) von 1834 bis 1841 und der St.Joh.-Loge „Silberfels“ zu Beuthen OS (Bytom) von 14. Oktober 1841 bis zu seinem Tod.  

Übersetzung: Magdalena Sobańska

 

  

Wilhelm August Dreßler was born on February 1, 1811 in Legnica and died on September 25, 1872 in Gliwice. He was educated at a trade school in Berlin to become a mill builder, later he worked as a senior craftsman in the town of Přibram (Czech Republic), and then as a machine master in Zawadzkie and Tarnowskie Góry. From August 1846 to the end of 1850, he taught physics and machine construction at the mining school (Bergschule) in Tarnowskie Góry and lived there. He was mentioned as the owner of the so-called “Goethe Manor” in the years 1847–1848.

Then, in partnership with Messrs. Bockh, Silbergleit and Schlesinger, he built the “Redenhütte” in Zabrze. From October 1858 until his retirement on January 1, 1869, August Dreßler managed a mechanical workshop in Gliwice.

He married Marie née Krajewski, they had four daughters and a son, and they lived at Kronprinzenstrasse no. 85.

August Dreßler belonged to a Masonic lodge. In the years 1834–1841 in Opole to St. Joh.-Loge “Psyche”, and from October 14, 1841 until his death to St. Joh.-Loge “Silberfels” zu Beuthen OS.

Translation: Ewa Hordyniak

 

 

Nagrobek nieistniejący

 

 

Materiały źródłowe:

[1] Geisenheimer L.; Festschrift zur fünfzigjährigen Jubelfeier
[2] www.boehm-chronik.com/bergbau/bergleute/TLehrer.htm

[3] M. Wojcik; Internetowe Vademecum Architektury Tarnowskich Gór
[4]
tarnowskiegory.pl/mobilny-informator-turystyczny-dworek-goethego/

[5] Nietsche; Rűckblicke auf die Grűnddung der ST. Joh.-Loge Psyche im Orient zu Oppeln sowie auf die ersten 50 Jahre ihres Bestehens (1818–1868); Oppeln

[6] Lorenz M.; Geschichte der Joh. Loge „Silberfels” zu Beuthen O.-S. Denkschrift zur Feier des 100 Jährigen Stiftungsfestes am 24. Mai 1913

[7] Od Redenu do POWENU. 150 lat historii (1855–2005)

[8] Stadtarchiv – Völkszahlung ... 1864–1867 sygn. 15/1 100; Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach

[9] Slotta R.; Das Carnall-Service als Dokument des Oberschlesischen Metallerzbergbaus; Bochum 1985

[10] Beuthner Kreisbaltt nr 25/1857

 

Inne, które najpierw trzeba kupić:

Jaworski A.; Szkoła górnicza w Tarnowskich Górach; Śląsk 1996