|
Cmentarz Hutniczy w Gliwicach /
Der Hüttenfriedhof
in Gleiwitz
Biografie pochowanych osób / Biografien
|
|
Wilhelm August Dreßler
1.02.1811
–
25.09.1872
fotografia w albumie zdjęć Wilhelma Beermanna
znajdującym się w zbiorach Muzeum w Gliwicach
|
Wilhelm
August
Dreßler
urodził
się 1
lutego
1811
roku w
Legnicy.
Kształcił
się w
szkole
handlowej
w Berlinie
na
mistrza
budowy
młynów,
a
później
pracował
jako
starszy
mistrz
rzemieślniczy
w
mieście
Przybram
(Czechy,
Přibram).
Później
jako mistrz
maszynowy
pracował
w
Zawadzkim
(Zawatzki)
i
Tarnowskich
Górach.
[1]
|
|
|
W 1841 roku August Dreßler
został mianowany królewskim mistrzem maszynowym. Wykładał fizykę
i budowę maszyn (dwie godziny tygodniowo) od sierpnia 1846 do końca 1850
w szkole
górniczej (Bergschule) w Tarnowskich Górach.
[2]
|
fotopolska.eu
w tym budynku uczył August Dressler |
|
|
Tarnogórska
szkoła
górnicza
założona
została
w 1803
r. z
inicjatywy
Rudolfa
von
Carnalla
(1804–1874),
który
był jej
dyrektorem
do 1844
roku.
Początkowo
szkoła
mieściła
się w
budynku
Urzędu
Górniczego.
Znajdował
się on
przy
Rynku w
miejscu,
gdzie
potem
wzniesiono
ratusz.
Od 1
kwietnia
1803 r.
zajęcia
szkolne
przeniesiono
na
północną
stronę
Rynku do
budynku
przylegającego
do
kościoła
ewangelickiego.
Jednak
już po
dwóch
latach
zaprzestano
użytkowania
tego
budynku
i w
kolejnych
latach
zajęcia
odbywały
się m.
in. w
mieszkaniach
pracowników
kopalni
Fryderyk.
Od 1839
roku
lekcje
prowadzono
teraz w
pomieszczeniu
wynajętym
od
apteki
„Pod
Białym
Aniołem“,
znajdującej
się przy
Rynku. W
latach
1855–1892
szkoła
mieściła
się w
budynku
przy ul.
Gliwickiej
25, skąd
następnie
przeniesiona
została
do nowo
wzniesionego
gmachu
przy ul.
Karola
Miarki.
|
|
|
W czasie kiedy uczył w szkole górniczej,
mieszkał początkowo – jak wynikałoby z miejsca urodzenia syna
Victora – przy kopalni Fryderyk w Tarnowskich Górach, a w latach
1847–1848 jest wymieniany jako właściciel
tzw
„Dworku
Goethego“.
[3]
Dworek pochodzi z połowy XVIII wieku, pełnił
funkcje mieszczańskiej lub szlacheckiej rezydencji, ale jego
pierwszy właściciel jest nieznany. W XIX wieku został
rozbudowany i przebudowany. Powszechnie używana nazwa budynku
upamiętnia dwudniowy pobyt w nim Johanna Wolfganga von Goethego
we wrześniu 1790 roku. W 1821 roku gościem dworku był Julian
Ursyn Niemcewicz. [4]
|
google.pl/maps foto VII 2017 |
|
|
August Dreßler
należał do loży masońskiej. W latach 1834–1841 w Opolu do
St.Joh.-Loge „Psyche”, a od 14 października 1841 roku do swojej
śmierci 25 sierpnia 1872 roku do St.Joh.-Loge „Silberfels” zu
Beuthen OS. [5] [6]
|
|
|
Kolejny przystanek to Zabrze
i
„Redenhütte”
Inwestorami huty byli Bockh,
Silbergleit, Dreßler i Schlesinger.
Pierwsze obiekty zakładu zostały wzniesione w latach
pięćdziesiątych XIX wieku na terenie tzw Małego Zabrza, który
należał wówczas do Powiatu Bytomskiego. Po raz pierwszy nazwa
huty „Redenhütte” pojawia się w spisie hut „Zeit-Schrift fur das
Berg-Hütten und Saunenwesen in der preussischen Staate” (A.
Carnall, Berlin 1856). W opisie znajduje się informacja, że huta
posiada dwa piece. Z tego też okresu pochodzi najstarszy
zachowany plan huty. (MGW 101/761).
Na
początku zbudowano dwa wielkie piece opalane koksem,
puglingarnię, walcownię i koksownię systemu Apolda. W 1867 roku
huta zatrudniała 511 pracowników. W 1870 roku do huty włączono
pobliską fabrykę kotłów parowych Koetza oraz wybudowano halę
walcowni blachy.
[7]
|
[7] |
|
|
Od
października1858
roku
do
przejścia na emeryturę 1
stycznia
1869
roku,
August Dreßler
kierował
warsztatem mechanicznym w Gliwicach. Był także członkiem
Schlesische Bergwerks- und Hűtten-Actien-Gesellschaft „Vulkan”.
|
|
|
|
|
|
Rodzinę odnajdujemy w spisie mieszkańców z 1864 roku, pod
adresem Kronprinzenstrasse (ul. Jagiellońska) nr 85. Te numery
nie odpowiadają numerom dzisiejszym, więc odnalezienie domu może
się nie udać.
Wg wspomnianego powyżej spisu, z Wilhelmem
Dresslerem i jego żoną Marie geb. Krajewski (ur.1815),
mieszkali:
Bertha ur. 1840
Ida ur. 1849
Minna ur. 1850 (20.10.1873 r.
OW nr 127/1873 wyszła za mąż za Roberta Schindlera,
inspektora hutniczego na Borsigwerk)
Clara ur. 1853
Emil ur. 1854
W spisie nie ujęto syna Victora Hugo urodzonego
31.01.1845 roku (KP Tarnowitz), prawdopodobnie był już „na swoim”.
W albumie fotografii Beermanna odnajdujemy
też zdjęcie jego zięcia, ale nie wiadomo z którą z córek się
ożenił.
Wilhelm Dressler, syn Wilhelma i Marie
Krajewski ożenił się z Jettel Wolff córką Salomona i Friederike
Glaser; (Katowice-Kattowitz USC akt
13/1876). Trudno ustalić, czy to kolejny syn, czy inne
z imion Emila.
|
|
|
fotografie w albumie zdjęć Wilhelma Beermanna
znajdującym się w zbiorach Muzeum w Gliwicach |
|
|
|
|
Marie Dreßler geb. Krajewski |
Minna, Emil, Ida i Clara |
|
|
Gutbesitzer Kalscher, zięć |
Bertha (ur. 1840)
|
|
|
Wilhelm August
Dreßler
zmarł 25
września
1872
roku w
Gliwicach
(OW
nr 115 z
dnia
1.10.1872
r.).
Nie ma
dowodów na to, że został pochowany na Cmentarzu Hutniczym,
zwłaszcza, że istniał już wtedy Cmentarz Starokozielski, ale
przypuszczam, że jako wyższego urzędnika Huty w dodatku
zamieszkałego w pobliżu, pochowano go jednak tutaj.
|
|
|
Syn Wilhelma Dresslera i Marie geb. Krajewski.
Urodził się 31 stycznia 1845 roku we Friedrichsgrube /
Strzybnica (KP Tarnowitz 7/1845).
Związany był z zakładami Borsiga, był też członkiem loży masońskiej „Zur
siegendem Wahrheit“ w Gliwicach (stopnie: I – 1880, II – 1881,
III – 1883).
|
OW
nr 150 z
dnia
3.07.1891
r. |
|
|
|
Wilhelm
August
Dreßler
wurde am
1.
Februar
1811 in
Liegnitz
(Legnica)
geboren
und
starb am
25.
September
1872 in
Gleiwitz
(Gliwice).
Er
absolvierte
eine
Ausbildung
zum
Mühlenbaumeister
an der
Handelshochschule
Berlin.
Zuerst
arbeitete
er als
Handwerksmeister
in der
Stadt
Přibram
(deutsch
Pribram,
auch
Przibram,
eine
Stadt in
Tschechien),
dann war
er als
Maschinenbaumeister
in
Zawatzki
(Zawadzkie)
und in
Tarnowitz
(Tarnowskie
Góry)
tätig.
Von
August
1846 bis
Ende
1850
unterrichtete
er
Physik
und
Maschinenbau
an der
Bergschule
in
Tarnowitz
(Tarnowskie
Góry),
wo er
auch
wohnte.
Er wird
als
Besitzer
des so
genannten
„Goethe-Hauses“
in den
Jahren
1847 bis
1848
erwähnt.
Dann
„gründete“
er
zusammen
mit den
Herren
Bockh,
Silbergleit
und
Schlesinger
die
„Redenhütte“
in
Zabrze.
Von
Oktober
1858 bis
zu
seiner
Pensionierung
am 1.
Januar
1869
leitete
August
Dreßler
die
mechanische
Werkstatt
in
Gliwice
(Gleiwitz).
Er
heiratete
Marie
geb.
Krajewski,
sie
hatten
vier
Töchter
und
einen
Sohn und
wohnten
in der
Kronprinzenstraße
85
(Jagiellońska).
August
Dreßler
war ein
Freimaurer.
August
Dreßler
war
Mitglied
folgender
Logen:
der
St.Joh.-Loge
„Psyche“
in
Oppeln
(Opole)
von 1834
bis 1841
und der
St.Joh.-Loge
„Silberfels“
zu
Beuthen
OS
(Bytom)
von 14.
Oktober
1841 bis
zu
seinem
Tod.
Übersetzung:
Magdalena Sobańska
|
|
Wilhelm August Dreßler
was born on February 1, 1811 in Legnica
and died on September 25, 1872 in
Gliwice. He was educated at a trade
school in Berlin to become a mill
builder, later he worked as a senior
craftsman in the town of Přibram (Czech
Republic), and then as a machine master
in Zawadzkie and Tarnowskie Góry. From
August 1846 to the end of 1850, he
taught physics and machine construction
at the mining school (Bergschule) in
Tarnowskie Góry and lived there. He was
mentioned as the owner of the so-called
“Goethe Manor” in the years 1847–1848.
Then, in partnership with Messrs. Bockh,
Silbergleit and Schlesinger, he built
the “Redenhütte” in Zabrze. From October
1858 until his retirement on January 1,
1869, August Dreßler managed a
mechanical workshop in Gliwice.
He married Marie
née
Krajewski, they had four daughters and a
son, and they lived at
Kronprinzenstrasse no. 85.
August Dreßler belonged to a Masonic
lodge. In the years 1834–1841 in Opole
to St. Joh.-Loge “Psyche”, and from
October 14, 1841 until his death to St.
Joh.-Loge “Silberfels” zu Beuthen OS.
Translation: Ewa Hordyniak
|
Nagrobek nieistniejący
|
|
Materiały źródłowe:
[1] Geisenheimer L.; Festschrift zur
fünfzigjährigen Jubelfeier
[2] www.boehm-chronik.com/bergbau/bergleute/TLehrer.htm
[3] M. Wojcik; Internetowe Vademecum
Architektury Tarnowskich Gór
[4]
tarnowskiegory.pl/mobilny-informator-turystyczny-dworek-goethego/
[5] Nietsche; Rűckblicke auf die Grűnddung
der ST. Joh.-Loge Psyche im Orient zu Oppeln sowie auf die
ersten 50 Jahre ihres Bestehens (1818–1868); Oppeln
[6] Lorenz M.; Geschichte der Joh. Loge
„Silberfels” zu Beuthen O.-S. Denkschrift zur Feier des 100
Jährigen Stiftungsfestes am 24. Mai 1913
[7] Od Redenu do POWENU. 150 lat historii
(1855–2005)
[8]
Stadtarchiv
–
Völkszahlung ...
1864–1867
sygn.
15/1 100;
Archiwum
Państwowe
w
Katowicach,
Oddział
w
Gliwicach
[9] Slotta R.; Das Carnall-Service als Dokument
des Oberschlesischen Metallerzbergbaus; Bochum 1985
[10] Beuthner Kreisbaltt nr 25/1857
Inne, które najpierw trzeba kupić:
Jaworski A.; Szkoła górnicza w Tarnowskich Górach;
Śląsk 1996
|
|