Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Familie Amende

  

  

  Cmentarz Hutniczy
pochówek potwierdzony

Caspar  ...02.1791 – 4.09.1838

Johanna geb. Köhler  ...02.1798 – 9.12.1866 

Carl Wilhelm  17.01.1821 – ?1879/1880

Friedrich 5.08.1825 25.03.1907

Euphemie geb. Kahnert  1838 – 1.02.1917

Robert Carl  25.02.1821 – 30.08.1856

 

Caspar  (...02.1791 – 4.09.1838)

   Caspar Amende, Modelltischler, urodził się w Szonowie, gmina Głogówek (Schönau bei Oberglogau) w 1791 roku. On i jego żona, Johanna z domu Köhler ...02.1798 – 9.12.1866 (OW nr 51 z 18.12.1866 r.) mieli ośmioro dzieci:

wg zapisu w akcie zgonu z 1838 roku

Carl Wilhelm  27.08.1819 – ? 1879/1880

Robert Carl  25.05.1821 – 30.08.1856

Adolphine  24.08.1823 – 23.11.1826

Friedrich Julius Oswald  5.08.1825 – 25.03.1907

Richard Adolph Herrmann  ur. 26.09.1827

Eduard Gustav  ur. 10.11.1829

Bertha Adolphine Natalie  ur. 11.01.1832 r. (OW nr 5 z 31.01.1832 r.), 30 lipca 1862 roku wyszła za mąż za mistrza zmianowego Ollbricha lat 33 (OW nr 32 z 5.08.1862 r.), mieli córkę Gabriele

Anna Maria Magdalena  ur. 21.09.1836 r., 12 listopada 1862 roku wyszła za mąż za formierza Juliusa Lűke/Lűcke z Zabrza (OW nr 47 z 18.11.1862), mieli czworo dzieci: Elisabeth (11.09.1863 akt 357/1863 KP św. Andrzeja Apostoła Zabrze – 5.02.1916), Carl (3.07.1866 akt 273/1866 KP św. Andrzeja Apostoła Zabrze), Martha (ur. 4.03.1869 akt 147/1869 KP św. Andrzeja Apostoła Zabrze), Hedwig (ur. 27.10.1870 akt 624/1870 KP św. Andrzeja Apostoła Zabrze)

była jeszcze córka martwo urodzona 21.11.1832 r. (OW nr 48 z 1.12.1832 r.)

 
Zmarł 4 września 1838 roku (OW nr 37 z 10.09.1838 r.)

Księgi parafialne kościoła p.w. Wszystkich Świętych
 

[13]
 

Księgi parafialne kościoła p.w. Wszystkich Świętych 
 

KP kościół p.w. Wszystkich Świętych  rok 1866
adnotacja przy akcie zgonu Johanny

Schlesische Zeitung nr 586 z 13.12.1866 r.
 
 

Podczas poszukiwań natknęłam się na inne osoby o tym nazwisku, również związane z hutnictwem jak inspektor hutniczy Anton Amende z Królewskiej Huty (Chorzów), syn Richarda i Karoliny Dworak, który ożenił się z Margarete Kahnert, jest też Benno Amende, dyrektor hut Hubert (Zygmunt) w Łagiewnikach i Julienhütte (Bobrek). Wprawdzie Benno (ur.ok. 1854), który ukończył katolickie gimnazjum w Gliwicach [6], teoretycznie mógł być synem Carla Wilhelma, ale żadnych potwierdzeń nie znalazłam, to nazwisko było dość często spotykane.

 

 

    Carl Wilhelm  (27.08.1819 – ? 1879/1880)

W 1837 roku ukończył katolickie gimnazjum w Gliwicach [4], Medizin.

Studia odbył na uniwersytecie we Wrocławiu i 20.10.1844 r. [5] obronił dysertację (odpowiednik pracy doktorskiej), co dawało mu prawo wykonywania zawodu.

   

Praktykę lekarską rozpoczął w listopadzie 1844 roku w Żorach [3]. Później przeniósł się do Mysłowic. „...1 maja 1858 roku Górnośląski Związek Bracki (Oberschlesischer Knappschaftsverein) oddał do użytku górników mysłowickich nowy budynek szpitalny [...] W szpitalu znajdowały się pomieszczenia dla 100 łóżek, a także dla personelu. Był to jeden z największych spośród 7 istniejących na Górnym Śląsku szpitali brackich, zaliczał się też do najlepiej wyposażonych. [...] Kierownictwo w szpitalu sprawował dr Amende, który otrzymywał uposażenie w wysokości 650 talarów.[2]


Der oberschlesische Knappschaftsverein, seine Entwickelung, Lazarette und Heilanstalten. 1910
   

Po powstaniu styczniowym otrzymał od władz rosyjskich Order św. Stanisława 3. klasy za opiekę medyczną nad żołnierzami rosyjskimi, którzy brali udział w bitwie o sosnowiecki dworzec i zostali ranni. [9]

Z historii mysłowickiej straży pożarnej dowiadujemy się, że dr Amende był również rajcą miejskim: ...Magistrat wskazał na potrzebę opracowania regulaminu pożarowego i zaproponował wybór komisji, do której wydelegował ze swej strony radcę miejskiego dr. Amende... [10]

17 marca 1879 roku Wilhelm Amende został mianowany radcą sanitarnym, ale nie nacieszył się długo tym stanowiskiem, bo już w lutym kolejnego roku  znajdujemy informację: „...W miejsce zmarłego radzcy sanitarnego Amende wybranym został Dr. Albers z Orzesza zarządzającym tutejszym lazaretem górniczym.[8] Przyczyną śmierci był prawdopodobnie tyfus, wnioskuję to z fragmentu informacji zamieszczonej w Gazecie Górnoszląskiej.

   

Gazeta Górnoszląska nr 19 z 6.03.1880 r.
   

31 października 1841 roku Wilhelm Amende ożenił się z Henriette Hampel (ur.1820) córką Franza, mieli synów Wilhelma (1842 – 15.03.1842) i Ewalda (28.05.1845 – 22.05.1846). Nie znalazłam informacji kiedy zmarła Henriette, w każdym razie 8. lipca 1862 roku w Brzegu [SZ nr 315 z 10.07.1862], Wilhelm ożenił się ponownie z Sophie Neumann, mieli córkę Klarę, a być może również Marię.

   

Breslauer Zeitung nr 535 z 15.11.1871 r.

 

 

Robert Carl  (25.05.1821 – 30.08.1856)

Robert Carl  25.05.1821 – 30.08.1856, w 1841 roku ukończył katolickie gimnazjum w Gliwicach [4], Theologie, a następnie seminarium duchowne we Wrocławiu. Pełnił posługę duszpaszterską w Bytomiu, prawdopodobnie w kościele Wniebowzięcia NMP. 12 marca 1850 roku przeniesiony „als solcher” (cokolwiek to znaczy) z Bytomia do Gliwic [7]. Wg Schlesisches Kirchenblatt (nr 37 z 13.09.1856) Ober-Kapellan Robert Amende zmarł na tyfus (i to samo odczytuję w akcie zgonu w księdze parafialnej), w Der Oberschlesische Wanderer (nr 36 z 2.09.1856) podano, że na Nervenfieber.

  
 

 

 

Friedrich Ernst  (5.08.1825 – 25.03.1907)

 
Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach
zbiór ikonograficzny – fotografie urzędników Huty
  

Kgl Werkmeister / Królewski mistrz maszynowy w Hucie Gliwickiej, w „Historii...” Nietschego wymieniony jako kierownik warsztatu maszynowego w roku 1887 [1]

26 lutego 1862 roku (OW nr 8 z 4.03.1862 r.), ożenił się z Euphemie Kahnert (1838 – 1.02.1917). Mieszkali przy Kronprinzenstrasse (ul. Jagiellońska) pod nr 31 [12] (wcześniejszy numer posesji to 84 [14]).

Przypuszczalnie nie mieli dzieci.

   
  
OW nr 70 z 26.03.1907 r.

Akta Huty


akt 98/1907 – parafia St. Peter-Paul
 

OW nr 72 z 27.03.1907 r.

 

OW nr 177 z 5.08.1910 r.

   

OW nr 27 z 4.02.1917 r.

 

 

Nagrobek nieistniejący

 

 

Materiały źródłowe:

[1] Nietsche B.; Historia miasta Gliwice, przekł. S.Rosenbaum, Gliwice 2011, str. 420

[2] Sulik A.; Historia Mysłowic; Tom I do 1922 roku

[3] Weltzel A.; Historia Miasta Żory na Górnym Śląsku, Żory O/Ś 1888

[4] Geschichte der Gründung und Entwickelung des Gymnasiums zu Gleiwitz: zur Feier des fünfzigjährigen Bestehens der Anstalt

[5] Verzeichnis der Breslauer Universitätsschriften 1811–1885

[6] Jahresbericht des Königlichen katholischen Gymnasiums zu Gleiwitz für das Schuljahr 1867/68

[7] Schlesisches Kirchenblatt, nr 13 z 30.03.1850 r.

[8] Gazeta Górnoszląska nr 12 z 11.02.1880 r.

[9] Co Tydzień Mysłowice, nr 4 z 24.01.2019 r.

[10] 65 lat pracy i rozwoju Ochotniczej Straży Pożarnej w Mysłowicach. 1864–1929. Wydanie pamiątkowe na uroczystości jubileuszowe dnia 31. sierpnia i 1. września 1929 r.

[11] Der oberschlesische Knappschaftsverein, seine Entwickelung, Lazarette und Heilanstalten. 1910

[12] Neues Adress- und Geschäfts-Handbuch von Gleiwitz und der Ortschaft Richtersdorf 1905

[13] Acta des Gemeinde-Vorstandes der Stadt December 1852 sygn. 15/1 94 – Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach
[14] Stadtarchiv – Völkszahlug... 1864–1867 sygn. 15/1 100 – Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach

Schlesische Zeitung

Breslauer Zeitung

Kattowitzer Kreisblatt nr 12 z 1879 r.

Der Oberschlesische Wanderer

Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach

familysearch.org