Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Michael Kochanowski

26.07.1799 – 12.10.1851

 

 

 

Urodził się 26 lipca 1799 roku we wsi Grodzisko (gmina Banie Mazurskie) – Alt Preusen, inaczej Prusy Wschodnie. Większość mieszkańców wsi stanowili protestanci. Do 1945 roku wchodzili w skład parafii w Kutach, która należała do parafii Angerburg (Węgorzewo) w prowincji kościelnej Prus Wschodnich, natomiast katolicy należeli do parafii Węgorzewo.

 

Z późniejszego zapisu w tarnogórskich księgach (prawo miejskie poz. 297) dowiadujemy się, że był krawcem, ale nie wiadomo jak i kiedy trafił na Śląsk. Pojawia się 8 maja 1827 roku w Reptach Starych, na swoim ślubie z Louise Keiser lat 19, pochodzącą z tej miejscowości (KP Repty Stare 11/1827), a w Tarnowskich Górach 13 maja 1828 roku. Tam też pojawia się informacja o wyprowadzce do Świerklańca (Neudeck), ale to już późniejsza historia.

 
 

W latach 1832–1843 figuruje jako właściciel tzw Dworku Goethego“.

Dworek pochodzi z połowy XVIII wieku, pełnił funkcje mieszczańskiej lub szlacheckiej rezydencji, ale jego pierwszy właściciel jest nieznany. W XIX wieku został rozbudowany i przebudowany. Powszechnie używana nazwa budynku upamiętnia dwudniowy pobyt w nim Johanna Wolfganga von Goethego we wrześniu 1790 roku. W 1821 roku gościem dworku był Julian Ursyn Niemcewicz.

   

Michael Kochanowski i Louise Keiser mieli czworo dzieci. Znalazłam akty chrztu w kościele Piotra i Pawła dwojga z nich:

Louise (1828–13.09.1893 KP Tarnowice Stare 123/1893) – 12 lutego 1854 r. (AD* akt 16/1854; OW nr 7 z 14.02.1854 r.) wyszła za mąż za nauczyciela Carla Dosterschilla lat 37 z Tarnowic Starych

Emilie Vanda Auguste (ur. 24.04.1831 KP TG 59a?/1831) – ślub 6 lutego 1853 r. (AD* akt 76/1853; OW nr 6 z 8.02.1853 r.), mąż Schachtmeister“ August Pradisch lat 32, mieli córkę Marie Theresie Louise (ur. 2.03.1857 KP WS 99/1857)

Johanna Ernestine (ur. ok. 1832) – ślub 14 stycznia 1857 r. (AD* akt 4/1857), mąż Mathaeus Opalla lat 32 z Ujazdu

Adalbert Wihelm (ur. 20.02.1833 KP TG 22/1833)

   

Kolejną niewiadomą jest dlaczego opuścił Tarnowskie Góry. Ze wspomnianej na wstępie notatki z prawa miejskiego wynika, że wyjechał do Świerklańca, a na podstawie okresu, w którym figuruje jako Hausbesitzer“, wnioskuję, że było to w roku 1843. Natomiast co tam robił i dlaczego to miejsce również opuścił, pozostaje niewiadomą.

   

Trochę miejsca na spekulacje. No bo jak krawiec dorobił się zacnego domu, a potem majątku? (W Ligocie Zabrskiej to raczej mająteczek, ale zawsze.) Louise Keiser była córką myśliwego. A jak myśliwy w Reptach Starych, to może pracował dla Donnersmarcków (choć oni stali się właścicielami Alt-Repten dopiero w 1824 roku). I może załatwił zięciowi jakieś intratne zlecenia dla książęcego dworu?

Spekulacje nabrały większego prawdopodobieństwa po rozmowie z kuratorką wystawy o pracownikach Donnersmarcków ze Swierklańca. Wprawdzie nie zachowały się spisy pracowników, nie ma też notatki o krawcu, ale wiadomo, że na dworze był popyt na usługi krawieckie.

   

Ostatnie miejsce pobytu jego i jego rodziny to Gliwice, a konkretnie Ligota Zabrska (Ellguth-Zabrze). Z notatki o jego śmierci 12 października 1851 roku (OW nr 43 z 21.10.1851 r.) wynika, że był tam właścicielem majątku. To samo (Freigutsbesitzer) głosiła inskrypcja na nagrobku.

Dziesięć lat później – 5 lutego 1861 roku (KP WS 24/1861, OW nr z 12.02.1861 r.) zmarła jego żona Louise, nadal zamieszkała w Ligocie Zabrskiej.

   

 

 

Pozostałości nagrobka
(lokalizacja oryginalna)

 

 

Materiały źródłowe:
Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach

de.wikipedia.org/wiki/Grodzisko_(Banie_Mazurskie)
familysearch.ors

tarnowskiegory.pl/mobilny-informator-turystyczny-dworek-goethego/

Wojcik M.; Internetowe Vademecum Architektury Tarnowskich Gór

Gleiwitzer Heimattblatt

* Archiwum Diecezjalne w Gliwicach