Cmentarz Hutniczy w Gliwicach

Cmentarz Hutniczy w Gliwicach
Dokumentacja

Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz
Dokumentation

Dokumenty archiw.

Archivdokumente

Zbiory
Sammlungen

Wzorniki Musterbücher

Promocja
Werbung

Znaleziska Gefunden

Akta

Acta des Königlichen Hütten-Amtes zur Eisengiesserei bei Gleiwitz

betreffend verschiedene Personale.....,

Akta Królewskiego Urzędu Hutniczego Odlewni Żelaza w Gliwicach

dotyczące różnych spraw personalnych

Pruska Górniczo-Hutnicza Spółka Akcyjna Urząd Hutniczy w Gliwicach

część I - dotycząca śmierci i pochówku dyrektora Arnsa

tłumaczenie: Staflik

Gliwice. 24. lutego 1916

Królewskiego Wyższego Urzędu Górniczego

Wrocław

Informujemy, że dziś w nocy o godzinie 4.00, po krótkich

i ciężkich cierpieniach, odszedł wyższy radca górniczy Arns.

Pogrzeb odbędzie się w niedzielę, 27. lutego, o godzinie trzeciej po południu na cmentarzu hutniczym

Gliwice, 24.02.1916

Pilne!

Do natychmiastowego

wysłania!

Do magistratu (urząd d/s budownictwa i dróg)

Pogrzeb naszego zmarłego dyrektora huty, Pana radcy górniczego Arnsa, odbędzie się w niedzielę po południu.

Ponieważ można przy tym oczekiwać licznego uczestnictwa, usłużnie prosimy zadbać o to, by leżące na Koloniestrasse zwały śniegu, które utrudniają ruch, przed podanym terminem zostały usunięte.

Za Państwa zrozumienie z góry uprzejmie dziękujemy.

Bardzo pilne

Gliwice, 24 lutego 1916

1. Do

redakcji "Der Oberschlesische Wanderer" (Wędrowiec Górnośląski),

Gliwice.

2. Do

gazety "Oberschlesische Volksstimme" (Górnośląski Głos Ludu),

Gliwice.

3. Do

wydawnictwa "Neues Gleiwitzer Intellingenzblatt" (Nowa Gazeta

Inteligencka),

Gliwice.

4. Do

redakcji "Schlesische Zeitung" (Gazeta Śląska),

Wrocław.

Prosimy o jednorazowe zamieszczenie

następującego nekrologu:

24. tego miesiąca, po krótkich i ciężkich cierpieniach zasnął na wieki

Królewski Radca Górniczy i dyrektor

Królewskich Urzędów Hutniczych w Gliwicach i Małejpanwi,

Pan Reinhold Arns.

W latach 1899-1902 był dyrektorem Królewskiej

Huty w Małejpanwi, od roku 1902 zastępcą, a następnie od października 1902, dyrektorem Królewskiej Huty w Gliwicach. Od 1902 r. skupiał też w swoich rękach kierownictwo obu Urzędów Hutniczych. Swoją bogatą wiedzą i wielkimi umiejętnościami do końca służył podległym mu zakładom.

Prostolinijność jego charakteru, szlachetność poglądów i dobroć serca, przysporzyły mu zaufania i miłości podległych mu urzędników i robotników.

Jego odejście przyjęliśmy z szczerym smutkiem. Pogrążeni w szczerym smutku bolejemy nad jego odejściem.Jego dokonania na zawsze pozostaną w naszej wdzięcznej pamięci.

Urzędnicy Królewskich Urzędów Hutniczych w Gliwicach

i w Małejpanwi.

Prosimy uprzejmie o jak najszybsze dosłanie kwitu i rachunku.

Gliwice, 24. lutego 1916

Bracia Grüske,

Gliwice

======

Prosimy o jak najszybsze wydrukowanie 100 egzemplarzy

następującego ogłoszenia:

Niniejszym spełniamy smutny obowiązek przekazania Państwu

wiadomości o zgonie w dniu 24. bieżącego miesiąca królewskiego radcy

górniczego i dyrektora Królewskich Urzędów Hutniczych w Gliwicach

i Małejpanwi, Pana Reinholda Arnsa.

W latach 1899-1902 był dyrektorem Królewskiej

Huty w Małejpanwi, od roku 1902 dyrektorem Królewskiej Huty

w Gliwicach, od października 1902 r. skupiał też w swoich rękach

kierownictwo obu Urzędów Hutniczych.

Swoją bogatą wiedzę i wielkie umiejętności do końca poświęcił

służbie dla podległych mu zakładów.

Pogrążeni w szczerym smutku bolejemy nad jego odejściem.

Królewski Urząd Hutniczy

asesor górniczy Suchner.

... i niezwłocznie dosłanie ich z tą samą ilością kopert.

Król. as. górn.

/podpis/ Suchner

Pilne

Gliwice, 25. lutego 1916

Pogrzeb Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa, odbywa się w niedzielę, 27. bieżącego miesiąca o godzinie 03.00 po południu.

Załoga stawia się o godzinie 02.15 na Krugstrasse (ob. W. Pola).

Ciemny garnitur i czapka hutnicza. Polecenia w sprawie ustawienia obcych delegacji jak i miejscowej załogi wydaje magazynier Helmreich.

Panowie majstrzy są proszeni ustawić się przy ich wydziałach. Straż pożarna zajmie się zgodnie z instrukcjami mistrza maszynowego Lassoty i magazyniera Helmreicha sformowaniem konduktu żałobnego oraz podejmie niezbędne kroki dla jego zabezpieczenia. Orkiestrę przysyła Inspekcja Górnicza z Bielszowic.

1) Kierownictwu zakładu do wiadomości i wykonania

2) Mistrzowi Lassocie w sprawie straży pożarnej.

Proszę, aby od 01.00 w południe cmentarz hutniczy został przez odpowiednie oddziały straży pożarnej odgrodzony

3) Magazynierowi Helmreichowi do wiadomości

4) Kopie powyższego zawiadomienia należy umieścić na bramie huty i w poszczególnych zakładach.

5) Do akt

Królewski Urząd Hutniczy

/podpis/ Suchner

Gl. 25.02.16

1.)

Mit verbindlichem Danke für die aus anläßlich des Ablebens unseres hochverehrten Chefs, Herrn Oberbergrat Arns, ausgesprochene Teilnahme, teilen wir Ihnen ergebenst mit, daß die Beerdigung am Sonntag, dem 27.

d. Mon. (dieses Monats) nachm. 3 Uhr vom Trauerhause stattfindet.

2.) Z.d.a. (Zu den Akten)

Kgl. B.A. (Königlicher Bergassessor)

Suchner

Th. Klatt Berlin-Friedenau

Kaiser-Allee 134, 24. lutego 1916

Urząd Hutniczy,

Gliwice

Za pośrednictwem Pana Schöne z Gliwic otrzymałem dzisiaj rano smutną wiadomość o śmierci wielce przeze mnie szanowanego Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa, w związku z czym pozwalam sobie wyrazić Państwu moje głębokie współczucie.

Zwracam się do Państwa z prośbą o informację, kiedy odbędzie się pogrzeb, ponieważ chciałbym być na nim obecny.

/podpis/ Th. Klatt

1.) Serdecznie dziękując za wyrazy współczucia z powodu śmierci naszego szefa, szanownego Pana Arnsa, informujemy uprzejmie,

że pogrzeb odbędzie się dnia 27. bieżącego miesiąca o 03.00 po południu z domu pogrzebowego.

2.) Do akt

Górniczy Asesor

/podpis/ Suchner

An

Herrn Polizei-Komissar Ulbrich

Komissariat IV. Germaniaplatz

   Herr O.b.R. Arns, der bisheriger Direktor unseres Werks, ist gestorben. Seine Beerdigung findet am nächsten Sonntage , dem 27. d. Mon., nachmittags 3 Uhr statt, der Trauerzug bewegt sich vom Trauerhause, Hüttenhof, über die Koloniestrasse nach dem Hüttenfriedhofe. Der Hüttenfriedhof soll um 2. Uhr abgesperrt werden. Wir bitten zu diesem Zwecke einen Polizeibeamten zu entsenden, dem zwei unsere Feuerwehrleute zur Hilfe beigegeben werden.

   Ferner bitten wir uns zur Aufrechterhaltung der Ordnung vor dem Eingange zu unserer Hütte u. für spätere Begleitung des Trauerzuges einen zweiten Polizeibeamten um dieslebe Zeit zur Verfügung stellen zu wollen.

   Indem wir Ihnen im Voraus uns. (unseren) Dank aussprechen, bitten wir, uns baldigst mitzuteilen, ob uns. (unserem) Wunsche entsprochen werden wird.

2.) Herrn M. Lassota mit dem Auftrage, die Feuerwehrleute zu instruieren, daß sie die

Weisungen des Polizeibeamten beachten.

Komisarza Policji Pana Ulbricha

Komisariat IV, Germania Platz

Wyższy Radca Górniczy Arns, dotychczasowy dyrektor naszego zakładu, nie żyje. Jego pogrzeb odbędzie się w najbliższą niedzielę, 27. b. miesiąca o 03.00 po południu, kondukt żałobny wyruszy z miejsca wystawienia trumny na placu zakładowym przez Koloniestrasse w kierunku cmentarza hutniczego.

Teren cmentarza ma zostać o godzinie 02.00 odgrodzony. Prosimy w tym celu oddelegować policjanta, który otrzyma dwóch naszych strażaków do pomocy.

Ponadto dla utrzymania porządku przed wejściem do naszej huty jak i do późniejszej eskorty konduktu pogrzebowego prosimy o postawienie do dyspozycji w tym samym czasie drugiego policjanta. Z góry dziękując, prosimy możliwie szybko o informacje, czy nasza prośba zostanie spełniona.

2.) Do Pana Lassoty z nakazem, by poinstruował strażaków , ze maja stosować się do poleceń policjantów.

3.) Herrn Helmreich, und Führer des Zuges

z.K. (zur Kenntniss)

4.) z.d.A. (zu den Akten)

K.H.A. (Königliches Hüttenamt)

Suchner

3.) Do Pana Helmreicha i prowadzcego kondukt

- do wiadomości

4.) do Akt

Królewski Urzad Hutniczy

` Suchner

Huty Królewskiej

Gliwice / Górny Śląsk

Odejście szanownego Pana Dyrektora Generalnego, Wyższego Radcy Górniczego, Reinholda Arnsa, daje prasie okazję do uczczenia jego pamięci w licznych nekrologach, które z pewnością życzyliby sobie Państwo trwale przechować w postaci starannie zebranej kolekcji.

Z rozległych materiałów prasowych obejmujących najnowsze dzienniki i czasopisma jestem w stanie dostarczyć również większą ilość takich zestawów w cenie 10 Marek za sztukę. Jeżeli na zbiór życzą sobie Państwo otrzymać teczkę na specjalnie zamówienie, cena wzrasta o 5 Marek za jedna sztukę.

Dodając, że z usług mojej firmy skorzystało z pełnym zadowoleniem już szereg wysokich osobistości, polecam się Państwu i oczekuję z zainteresowaniem na udzielenie zamówienia.

Pozostaję z wyrazami szacunku

/podpis/ Adolf Schustermann

Gliwice, 26. lutego 1916

1.) Woźny, Pan Franz Ciesla, proszony jest o przybycie w służbowym uniformie jutro o 12.30 w południe na dworzec i pozostanie do mojej dyspozycji w celu przyjmowania gości z Wrocławia i Berlina. ~~Podobnie o 14.30 należy z hotelu Schesischer Hof odebrać gości na pogrzeb~~. Proszę by w czasie pogrzebu Pan Ciesla pełnił służbę przy wozie Pani radcowej.

2.) Kapelmistrz, Pan Hoffmann, proszony jest o wyznaczenie jednego z młodych pracowników registratury do odebrania i przewiezienia tajnego radcy sanitarnego Bogatscha z dworca na miejsce pogrzebu. Podobnie proszę pomocnika biurowego Wischgolla, by o trzeciej po południu wozem przybył na kolej i gości przybywających na uroczystości pogrzebowe pociągiem odpowiednio pokierował.

3.) do wiadomości Pana Ciesli

4.) do akt

Królewski Urząd Hutniczy

/podpis/ Suchner

Ręczna notatka pod tekstem telegramu:

Gleiwitz 01.03.1916

1.) Einsender

Erw. (Erwiderung) auf das Telegramm vom gestrigen Tage. Die Beisetzung des Herrn Oberbergrat Arns hat bereits am vergangenen Sonntag stattgefunden. Einen Lebenslauf des Verstorbenen werden wir Ihnen in …

(…dalszy ciąg tekstu niewidoczny - niedokończone zdanie)

Telegrafia Rzeszy Niemieckiej

Urząd w Gliwicach

__________________________

prosimy o odpowiedź telegraficzną, kiedy pogrzeb radcy górniczego arnsa, natychmiast wysłać jego życiorys = związek odlewników +

urząd hutniczy gliwice

Gleiwitz 01.03.1916

1.) Nadawca

Odp. na telegram z dnia wczorajszego.

Pogrzeb Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa, odbył się już w ubiegłą niedzielę. życiorys zmarłego ... (dalsza część zdania niewidoczna)

Rozporządzenie

Gliwice, 03. marca 1916

1.) Do

Związku Hutnictwa Żelaza Górny Śląsk,

na ręce szanownego Pana przewodniczącego, radcy handlowego

Dr. Niedt

Wielce szanowny Panie Radco !

W związku z Pana uprzejmym pismem do Pani radcowej Arns z dnia 1. marca 1916 roku, otrzymałem od niej zlecenie, by zgodnie z życzeniem przekazać Panu życiorys Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa. W przypadku, gdyby okazał się on zbyt obszerny, z pewnością można go będzie łatwo zredagować i odpowiednio zmienić. Wraz z prośbą o zwrot Pani radcowa przekazała mi te fotografie zmarłego.

Z wielkim szacunkiem

oddany

Assesor górniczy

Adnotacje

2.) Życiorys należy sporządzić na osobnym arkuszu i dołączyć /do pow. pisma /

3.) Fotografie należy starannie zapakować i dołączyć do pisma, które gońcem ma zostać dostarczone radcy handlowemu Niedt.

Królewski Urząd Hutniczy

Suchner

Zarządzenie

Gliwice, 4 marca 1916

1.) Do

Pana Radcy Rzadowego w st. sp. Prof. Dr. Leidig

Berlin W.15.

Pfalzburgstraße 72a.

Wielce szanowny Panie Radco ! (Hochverehrter Herr Regierungsrat !)

Na zlecenie Pani radcowej Arns uprzejmie przekazuje

Waszej Wielmożności życiorys Pana Radcy Górniczego Arnsa,

zmarłego 26. lutego 1916 r.

Z wyrazami głębokiego szacunku

Asesor górniczy

2.) Na oddzielnym arkuszu należy sporządzić poniższy życiorys:

Reinhold Arns ur. 21. maja 1863 r. w Remscheid, uczęszczał do szkół w Remscheid, Elberfeld und Soest, gdzie 29. lutego 1884 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Jako uczeń górniczy w Wyższym Urzędzie Górniczym w Bonn odbywał od jesieni 1884 do 1885 praktyki na kopalniach Eiserfeld w okregu przemysłowym Siegen i Heinitz koło Saarbrücken. Po zaliczonej próbie zjazdu do kopalni w dniu 25. września 1885 studiował na uniwersytetach w Berlinie, Heidelbergu oraz Akademii Górniczej w Berlinie. 26 lutego 1889 zdał egzamin na urzędnika górniczego.

Do roku 1892 poszerzał swoje kwalifikacje urzędnika górniczego na kopalniach von der Heidt koło Saarbrücken, w Lautenthal w Górnym Harzu i w wielu innych miejscach. W roku 1889 po raz pierwszy przybył też na Górny Śląsk, który w przyszłości miał się stać jego nowym domem. W roku 1891 przeniósł się do okręgu administracyjnego Urzędu Górniczego w Halle. 4 kwietnia 1893 roku otrzymał stanowisko asesora górniczego. Wkrótce potem został zastępca inspektora Królewskiej Kopalni Soli w Dürrenberg i jesienią 1893 roku przybył do Rüdersdorf. W sierpniu 1894 roku został pracownikiem pomocniczym w Wyższym Urzędzie Górniczym we Wrocławiu, gdzie na podstawie umowy zleceniowej powierzono mu stanowisko decernenta. Tu otrzymał okazje zapoznania się z warunkami życiowymi, które wyznaczyły treść jego przyszłego życia. Rok 1898 zaprowadził go na zlecenie Wyższego Urzędu Górniczego do Hofu, Monachium i Wiednia, gdzie miał się zapoznać z instytucjami opieki społecznej. W 1899 roku przekazano mu kierownictwo Huty Małapanew, gdzie 4 grudnia 1899 roku otrzymał nominacje na dyrektora huty. W roku 1902 został najpierw drugim, a wkrótce potem pierwszym dyrektorem Królewskiej Huty w Gliwicach a w październiku tego roku przejął jednoczesne kierownictwo hut w Gliwicach i Małejpanwi. W roku 1905 został nominowany na radcę górniczego, a w roku 1912 na wyższego radcę górniczego. W latach 1907–1909 obok pracy zawodowej piastował honorowo szereg stanowisk w administracji miasta Gliwice. Jego rozległa wiedza i zaangażowanie na rzecz niemieckiego przemysłu spowodowały, że z roku na rok otrzymywał coraz więcej honorowych funkcji w zarządach albo we władzach licznych związków naukowych i przemysłowych. Był członkiem zarządu Wschodnioniemieckiego i Saksońskiego Związku Hutniczego,

bytomskiego oddziału Śląskiego Zrzeszenia Zawodowego Żelaza i Stali oraz Związku Niemieckich Przemysłowców Branży Metalowej – oddział Katowice – wschód. Był członkiem kuratorium Królewskiej Szkoły Budowy Maszyn i Hutnictwa w Gliwicach, zastępcą przewodniczącego Związku "Huta Żelaza Górny Śląsk" (oddziału Związku Niemieckich Hutników) i Wschodnioniemieckiego Syndykatu Producentów Surówki w Bytomiu, był przewodniczącym Śląsko-Wschodnioniemieckiego Oddziału Związku Niemieckich Odlewni Żelaza w Düsseldorfie oraz Zrzeszenia Odlewni w Berlinie, od roku 1909 był tymczasowym członkiem Urzędu Ubezpieczeń Rzeszy a od wybuchu wojny członkiem komisji d/s rozdzielnictwa surówki w fabryce pocisków w Spandau. Na wszystkich odpowiedzialnych funkcjach pełnionych przez siebie Arns pracował w wielkim zainteresowaniem dla służby królewskiej, dla dobra niemieckiego przemysłu i ponad wszystko ukochanej ojczyzny, działał z wytrwałością, pilnością i wielkim sukcesem do ostatniego dnia życia. Tak jak zawsze sobie życzył, dane mu było odejść z pracowitego życia w pełni sił twórczych. Z powodu swego przyzwoitego charakteru i prostolinijnej natury był przez każdego poważany i uwielbiany, a pamięć o nim będzie trwać u wszystkich, którzy go znali.

3.) do Akt (z.d.A./ zu den Akten)

Kgl. H.A. /Königliches Hüttenamt/

Suchner

Rozporządzenie

Gliwice, 6 marca 1916

Zarządu Śląskiego Zrzeszenia Zawodowego Przemysłu

Żelaza i Stali, do rąk Dyrektora Oberhütten

Pana ~~Sack~~ (Sagg)

Wrocław XIII.

============

Viktoriastr. 54

Odpowiedź na pismo z 1 marca bieżącego roku

Sygnatura nr XI. 6

Dziękujemy uprzejmie za przekazane kondolencje w związku ze śmiercią Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa, jak również za szczodry datek na wieniec poświęcony zmarłemu. O fakcie tym poinformowaliśmy Panią radcową Arns, a wieniec złożyliśmy na grobie zmarłego.

Z głębokim poważaniem

Królewski Urząd Hutniczy

/podpis/ Suchner

Asesor górniczy

Śląskie Zrzeszenie Zawodowe

Branży Żelaza i Stali

Wrocław XIII, 1 marca

Viktoriastr. 54

Sygn. XI 6.

W odpowiedzi proszę powołać

się na powyższą sygnaturę

Królewskiego Urzędu Hutniczego

Gliwicach

----------------

W firmie Richard Lützow Handel Kwiatami złożyliśmy zlecenie na wysłanie na podany adres wieńca dla zmarłego Wyższego Radcy Górniczego, Pana Arnsa, który przez wiele był członkiem naszego zarządu. Prosimy uprzejmie o złożenie wieńca na jego grobie

Za poniesiony trud wyrażamy nasze serdeczne podziękowanie.

Wieniec przyszedł 3.3.16

(Kranz am 3.3.16

eingegangen)

Za liczne dowody szczerej przyjaźni

do mojego drogiego męża jak i kojące

współczucie z powodu mojej ciężkiej straty

wyrażam w imieniu całej rodziny zmarłego

serdeczne podziękowanie.

Gliwice, Huta Królewska, marzec 1916

Else Arns

z domu Tschenschner

1. Do przekazania kolejno wszystkim Panom Urzędnikom

(Im Umlauf zu setzen bei sämtlichen Herren Beamten)

2. Do Akt

(Z.d.A. - Zu den Akten)

Królewski Urząd Hutniczy

(Kgl. H. A.)

/podpis/ Suchner

BRACIA HUBER (Gebr. Huber)

25 maja 1916

Breslau 13

Neudorfstr. 63

FILIE:

Królewiec

Tel. Nr 6667

Dresdner Bank, filia Wrocław

Kto Nr Wrocław 7111

Królewskiego Urzędu Hutniczego

Gliwice

---------------------

Niniejszym pozwalamy sobie w niej opisanej sprawie niepokoić Państwa zapytaniem i uprzejmie prosimy o łaskawe udzielenie informacji.

15 kwietnia tego roku wysłaliśmy na Państwa adres żelazną konstrukcję wnęki grobowca, zamówioną przez specjalistyczną firmę kamieniarsko-betoniarską Walter Schaetzke, Wrocław, Schuhbrücke 57, jak równie wykonaliśmy tam odpowiednie prace związane z jej zabudową.

Nasz zleceniodawca, Pan Walter Schaetzke, otrzymał od nas 22 kwietnia rachunek za grobowiec, który zgodnie z umowa zobowiązany był zapłacić po 4 dniach od daty jego otrzymania. Jak nas jednak poinformował, płatność z Państwa strony miała wpłynąć dopiero w tygodniu po Świętach Wielkanocnych, tzn. najpóźniej na początku tego miesiąca, zgodziliśmy wiec się na zmianę terminu.

Jednak pomimo różnorakiego ponaglania do dziś nie możemy uzyskać należnej płatności od Pana Schaetzke, który ciągle odpowiada, że nie otrzymał jeszcze płatności od Państwa.

Po doświadczeniach, które były w ostatnim okresie naszym udziałem, mamy niestety uzasadnione podstawy, by żywić nieufność wobec wypowiedzi Pana Schaetzke. Ponieważ musimy opisaną sprawę wyjaśnić, bylibyśmy bardzo wdzięczni, gdyby mogli nas Państwo poinformować, czy i w jakim stopniu wypowiedzi czynione wobec nas przez Pana Schaetzke odpowiadają prawdzie.

Za sprawiany kłopot prosimy łaskawie o wybaczenie i jednocześnie polecając się Państwa uwadze pozostajemy z poważaniem

z up. firmy Bracia Huber

/podpis/ Schimmack

Polecenie

Gliwice, 27 maja 1916

1.) Nadawca

Odpowiedź na Państwa uprzejme pismo z dnia 25 maja

Na początek chcielibyśmy zwrócić na to uwagę, że Urząd Hutniczy nie ma nic wspólnego z zamówieniem przedmiotowej konstrukcji grobowca.

Niżej podpisany działał wyłącznie osobiście na polecenie Pani radcowej Arns …