Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Familie Lablack

 

 

 

Oswald (1807 – <1879)

 

Mistrz ślusarski z gliwickiej odlewni żeliwa.

Oprócz pracy zawodowej zainteresował się poszukiwaniami złóż węgla kamiennego. W 1854 roku zawiązała się w Gliwicach spółka do której należało trzech panów: adwokat Adamczyk, mistrz browarski Adolf Boehm i mistrz ślusarski Oswald Lablack. Prowadzili wiercenia poszukiwawcze na brzegu Kanału Kłodnickiego bez skutku. Następnie wiertnica ustawiona została na terenie Ligoty Zabrskiej, w miejscu gdzie dziś stoi przychodnia zdrowia. Wiercenia trwały od lipca do grudnia, koszty rosły, efektów nie było. Adamczyk i Boehm wycofali się ze spółki, ale Lablack wierzył w sukces i wiercenia nadal były kontynuowane. Na głębokości 129,6 metrów przewiercony został pokład węgla o grubości 1,8 metra (pierwszy na terenie dzisiejszych Gliwic), a więc jednak odniósł sukces.

W lipcu 1855 roku zgłosił ten fakt do Urzędu Górniczego w Tarnowskich Górach i wystąpił o nadanie pola górniczego Carl Oswald. 25 lutego 1859 roku uzyskał nadanie i prawo do budowy kopalni węgla kamiennego na terenie dzisiejszego Pola Zachód KWK Sośnica. Kopalni jednak nie zbudował, zapewne z braku olbrzymich środków finansowych jakich nie potrafił zebrać. Nadane pole górnicze Carl Oswald sprzedał księciu Hugo Hohenlohe zu Oehringen, który gromadził w okolicy kolejne pola górnicze z bogatymi pokładami węgla.

W 1872 roku podjęto pierwszą nieudaną próbę budowy kopalni na polu górniczym „Carl Oswald” w Ligocie Zabrskiej, w pobliżu wojskowego placu ćwiczeń. Prace wkrótce wstrzymano, a szyb zgłębiony do głębokości ok. 160 metrów został zasypany. Po 40 latach, w 1912 roku, na terenie Ligoty Zabrskiej ponownie podjęto budowę zakładu górniczego „Carl Oswald”, nazwanego później „Oehringen”.

 

Oswald Lablack war ein Schlossermeister aus der Eisengießerei in Gleiwitz. Neben seiner beruflichen Tätigkeit interessierte ihn die Suche nach Kohlelagerstätten. Im Jahre 1854 gründete man in Gleiwitz ein Unternehmen – Rechtsanwalt Adamczyk, Braumeister Adolf Boehm und Schlossermeister Oswald Lablack. Sie führten an den Ufern des Klodnitz-Kanals Erkundungsbohrungen durch, allerdings waren sie ohne Erfolg. Dann wurde der Bohrturm in der Gegend von Ligota Zabrska/Ellguth-Zabrze aufgestellt. Die recht kostspieligen Bohrungen dauerten vom Juli bis zum Dezember. Dann zogen sich Adamczyk und Böhm aus dem Geschäft zurück, aber Lablack glaubte fest an den Erfolg und bohrte nun alleine weiter. Schließlich war er dabei doch erfolgreich – in der Tiefe von 129,6 Metern wurde ein 1,8 Meter dickes Kohleflöz erbohrt (das erste im Gebiet vom heutigen Gliwice). Im Juli 1855 vermeldete er diese Tatsache dem Bergamt in Tarnowskie Góry/ Tarnowitz und beantragte die Erteilung des Bergwerksfeldes Carl Oswald. Am 25. Februar 1859 erhielt er die gewünschte Bewilligung samt dem Recht, auf dem Gebiet des heutigen Feldes Zachód KWK „Sośnica”/ West-Steinkohlebergwerk Sosnitza eine Kohlengrube zu errichten. Er baute jedoch das Bergwerk nicht. Wahrscheinlich auch deswegen, dass er nicht in der Lage war, große finanzielle Mittel dafür aufzubringen. Er verkaufte dann das Grubenfeld „Carl Oswald” an den Fürsten Hugo Hohenlohe zu Öhringen.

Er heiratete dann Antonia (geb. Heidelmeyer) und sie hatten gemeinsam sieben Kinder. Ihre Tochter Aurelia heiratete den Lehrer und zugleich späteren Fabrikbesitzer Albert Dowerg.

Übersetzung: Sebastian Mrożek

 

Oswald Lablack was a locksmith master at the iron foundry in Gliwice. In addition to his professional activity, he was interested in searching for hard coal deposits. In 1854, together with lawyer Adamczyk and brewery master Adolf Boehm, he founded a company located in Gliwice. They carried out exploratory drilling on the banks of the Kłodnica Canal, but they were unsuccessful. Then, a drilling rig was erected in the area of Ligota Zabrska/Ellguth-Zabrze. The rather expensive drilling lasted from July to December. Adamczyk and Böhm then withdrew from the business, but Lablack strongly believed in success and continued drilling himself. Ultimately, he succeeded a 1.8-meter-thick coal seam was drilled at a depth of 129.6 meters (the first in today's Gliwice). In July 1855, he reported this fact to the mining authorities in Tarnowskie Góry/Tarnowitz and applied for the Carl Oswald mining field. On February 25, 1859, he received the desired permit and the right to build a hard coal mine in the area of today's „West Field of Sośnica Colliery. However, he did not build the mine. Probably also because he was unable to obtain large financial resources for this purpose. He then sold the Carl Oswald mining field to Prince Hugo Hohenlohe of Öhringen.

He married Antonia (née Heidelmeyer) and together they had seven children. Their daughter Aurelia married a teacher and later a manufacturer, Albert Dowerg.

Translation: Ewa Hordyniak

 

 

Antonie Caroline Heidelmeyer

 (31.12.1811 – 19.03.1879)

Córka Gottlieba i Marianny Mucha. Miała dwóch starszych braci: Gottlieba (ur. 5.10.1808) i Antoniego (ur. 8.06.1810) oraz trzy młodsze siostry: Józefę (ur. 22.11.1813), Luizę (ur. 26.07.1815) i Paulinę (ur. 24.11.1817). Dnia 25 lipca 1830 roku (OW nr 31 z 3.08.1830 r.) wyszła za mąż za Oswalda Lablacka. W akcie ślubu podano jego wiek jako 23 lata (Antonia 19) i to jedyna przesłanka dotycząca daty urodzin Oswalda.

   

Wg spisu z 1852 roku w domu Carla Meltzera mieszkał Oswald Lablack lat 44 z żoną Antonie lat 40 i dziećmi: Aurelie – 16, Ottomar – 8, Valesca – 6, Hugo – 9 miesięcy. Mieszkała z nimi także wdowa Emilie Lablack [żona kupca / Kaufmannsfrau], lat 65, która zmarła w w 1858 roku w wieku 70 lat i 9 miesięcy (OW nr 1 z 5.01.1858 r.), wiekiem pasowałaby na matkę Oswalda, niestety nic nie wiemy o jego pochodzeniu.

   

Spis 1864–1867 wymienia tylko syna Hugo oraz córkę Aurelię z mężem Albertem Dowerg.

   

Poza wymienionymi wyżej dziećmi, wg zapisów w Der Oberschlesische Wanderer mieli jeszcze troje zmarłych wcześnie:
Ottilie Charlotte Angel. – 28.03.1831 (OW
nr 15 z 12.04.1831 r.) – 3.04.1833 (OW nr 15 z 12.04.1831 r.)
Ant(onie) Jul(ie) Angel. Aur(elie) – 2.10.1836 (OW
nr 42 z 17.10.1836 r.) – 5.01.1890
Emil Oswald Ottomar – 16.05.1839 (OW
nr 22 z 3.06.1839 r.) – 3.06.1843 (OW nr 27 z 20.06.1843 r.)
Valesca Ant(onie) Adh(elaide) Kat(herine) – 6.04.1842 (OW
nr 16 z 19.04.1842 r.) – 14.11.1846 (OW nr 48 z 24.11.1846 r.)
Ottomar Hugo Carl Oswald – ur. 21.11.1844 (OW nr 51 z 10.12.1844 r.)
Valesca Adh(elaide) Kar. Christiane – ur. 23.03.1847 (OW
nr 13 z 23.03.1847 r.)
Hugo Oswald Carl – ur. 10.01.1852 (OW
nr 7 z 17.03.1852 r.)

 

 

 

Akta kościoła pw. Wszystkich Świętych – Kirchenbücher der Allerheiligenkirche

 


chrzest Antonii




ślub

 

 


OW nr 34 z 21.03.1879 r. 

Akt zgonu Antonii
Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach
 

 

Nagrobki – 2012, 2023

 

 

Materiały źródłowe:

Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach, Akta rodzin gliwickich

Woźniak J.; W otchłani niepamięci [w:] Gliwice-Sośnica. Ludzie i miejsca, Gliwice 2022